Viêm thanh quản là gì? Triệu chứng, cách điều trị và phòng tránh

Viêm thanh quản là tình trạng thường do virus hoặc sử dụng giọng nói quá mức. Kết quả là có một sự thay đổi ngay lập tức trong giọng nói với âm lượng giảm và khàn giọng. Dưới đây là một số thông tin về bệnh viêm dây thanh quản bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị hiệu quả

Viêm thanh quản là gì?

Viêm dây thanh quản là tình trạng thanh quản bị nhiễm trùng do bị sử dụng quá mức, kích thích, nhiễm virus.

Trong thanh quản là các dây thanh âm, hai nếp gấp của màng nhầy bao phủ cơ và sụn. Thông thường, dây thanh âm mở và đóng trơn tru, do đó hình thành âm thanh từ chuyển động và rung.

Nhưng với viêm thanh quản, dây thanh âm của bạn bị viêm hoặc bị kích thích. Viêm này gây ra một sự biến dạng trong âm thanh được tạo ra bởi không khí đi qua chúng. Kết quả là giọng nói khàn khàn. Trong một số trường hợp, giọng nói có thể gần như không thể nhận ra.

Bệnh được chia thành 2 dạng

• Viêm dây thanh quản cấp tính (ngắn hạn)
• Viêm dây thanh quản mãn tính (dài hạn)

Trong hầu hết các trường hợp, viêm thanh quản được kích hoạt bởi nhiễm virus tạm thời và không nghiêm trọng. Khàn giọng dai dẳng đôi khi có thể là dấu hiệu của một số bệnh nghiêm trọng hơn.

Viêm thanh quản cấp tính

Viêm thanh quản cấp tính xảy ra khi có viêm họng do nhiều yếu tố khác nhau, có thể là bệnh truyền nhiễm (viêm họng do virus hoặc viêm họng do vi khuẩn, thường là do siêu vi trùng do virus), hoặc không nhiễm trùng như hút thuốc, rượu, giọng nói quá mức, trào ngược dạ dày, các yếu tố môi trường (ô nhiễm, hơi khó chịu, nhiệt độ thay đổi đột ngột, vv)

Các nguyên nhân không nhiễm trùng khác liên quan đến viêm thanh quản cấp tính là do hít phải một số sản phẩm như axit hydrochloric, axit hydrofluoric, clo, amoniac hoặc xăng.

Các triệu chứng viêm thanh quản cấp bao gồm:

• Khô và co thắt họng
• Có cảm giác nóng rát ở cổ họng
• Họng tiết dịch gây ho dai dẳng
• Khó thở
• Sốt, sổ mũi, ho

Việc điều trị viêm thanh quản cấp tính tập trung vào điều trị triệu chứng sử dụng thuốc hạ sốt, thuốc chống viêm, giảm đau. Trong trường hợp bội nhiễm vi khuẩn, điều trị bằng kháng sinh.

Ngoài ra cần thực hiện chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, với việc cung cấp đủ vitamin và khoáng chất để duy trì hệ thống miễn dịch trong tình trạng tốt và tăng cường khả năng phòng vệ của cổ họng chống lại virus và vi khuẩn

Tránh rượu và thuốc lá, vì chúng là những chất có thể gây kích thích cổ họng và dây thanh âm. Mặc quần áo ấm thoáng khí và bảo vệ cổ họng bằng khăn quàng cổ. Tránh những thay đổi đột ngột về nhiệt độ, nghỉ ngơi và hạn chế tiếp xúc với môi trường nóng và khô.

Nguyên nhân gây viêm thanh quản

Đối với dạng cấp tính

Hầu hết các trường hợp viêm thanh quản là tạm thời và cải thiện sau khi nguyên nhân cơ bản được cải thiện. Các nguyên nhân gây tình trạng viêm cấp tính bao gồm:

• Nhiễm virus
• Sử dụng giọng nói một cách quá mức (la hét, hát, nói to, nói nhiều…)
• Nhiễm vi khuẩn chẳng hạn như vi khuẩn bạch hầu 

Đối với dạng mãn tính

Viêm thanh quản kéo dài hơn ba tuần được gọi là mãn tính. Dạng này thường là do tiếp xúc với chất kích thích trong một thời gian dài. 

Viêm dây thanh quản mãn tính có thể gây căng thẳng ở dây thanh âm và chấn thương hoặc tăng trưởng trong dây thanh âm (polyp hoặc nốt). Những tổn thương này có thể được gây ra bởi:

• Các chất kích thích dạng hít, như khói hóa chất, chất gây dị ứng hoặc khói
• Trào ngược axit, còn được gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
• Viêm xoang mãn tính
• Tiêu thụ quá nhiều đồ uống có cồn
• Thói quen sử dụng giọng nói theo thói quen (ví dụ: ca sĩ hoặc người cổ vũ)
• Hút thuốc
• Các nguyên nhân ít gặp khác bao gồm: nhiễm vi khuẩn hoặc nấm, nhiễm ký sinh trùng, dây thanh bị liệt, độ cong của dây thanh âm khi về già…

Một số yếu tố rủi ro, nguy cơ

Các yếu tố nguy cơ của viêm thanh quản bao gồm:

• Bị nhiễm trùng đường hô hấp, chẳng hạn như cảm lạnh, viêm phế quản hoặc viêm xoang
• Tiếp xúc với các chất kích thích, chẳng hạn như khói thuốc lá, uống quá nhiều rượu, axit dạ dày hoặc hóa chất tại nơi làm việc
• Lạm dụng giọng nói, nói quá nhiều, nói quá to, la hét hoặc hát

Triệu chứng viêm thanh quản

Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng viêm thanh quản kéo dài ít hơn một vài tuần. Các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp để nhận biết bệnh bao gồm:

• Khàn giọng
• Giọng nói yếu hoặc mất
• Cảm giác nhột hoặc thô ráp trong cổ họng
• Đau họng
• Cổ họng khô
• Ho khan

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn có thể kiểm soát hầu hết các trường hợp viêm thanh quản cấp tính bằng các biện pháp tự chăm sóc, chẳng hạn như hạn chế sử dụng giọng nói và uống nhiều nước. Việc sử dụng giọng nói nhiều trong giai đoạn viêm cấp tính có thể làm hỏng dây thanh âm. Đi khám bác sĩ nếu các triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần.

Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu những điều sau đây xảy ra với bạn:

• Khó thở
• Ho ra máu
• Sốt
• Cơn đau ngày càng tăng
• Khó nuốt

Đối với trẻ em: thở khò khè, khó nuốt, khó thở, sốt trên 39 độ. Những triệu chứng này cho thấy tình trạng co thắt, viêm dây thanh quản và đường dẫn khí bên dưới nó. 

Biến chứng viêm thanh quản

Một số trường hợp viêm do nhiễm trùng có thể lan sang các phần khác của đường thở

Chẩn đoán

Dấu hiệu viêm thanh quản thường gặp nhất là khàn giọng. Những thay đổi trong giọng nói có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nhiễm trùng hoặc kích thích, từ khàn giọng nhẹ đến mất giọng gần như toàn bộ.

Nếu bạn bị khàn giọng mãn tính, bác sĩ có thể yêu cầu bạn nói để kiểm tra dây thanh âm của bạn và sẽ giới thiệu bạn đến một chuyên gia tai mũi họng.

Đôi khi những kỹ thuật này được sử dụng để chẩn đoán viêm thanh quản:

• Nội soi thanh quản. Bác sĩ có thể kiểm tra bằng mắt các dây thanh âm, sử dụng đèn và một chiếc gương nhỏ để nhìn vào phía sau cổ họng. 
• Sinh thiết. Nếu bác sĩ nhìn vào một khu vực đáng ngờ thì có thể thực hiện sinh thiết, nghĩa là lấy một mẫu mô để kiểm tra dưới kính hiển vi.

Điều trị viêm thanh quản

Viêm thanh quản cấp tính thường tự cải thiện sau khoảng một tuần. Các biện pháp tự chăm sóc có thể giúp cải thiện các triệu chứng.

Phương pháp điều trị viêm thanh quản mạn tính nhằm mục đích điều trị các nguyên nhân tiềm ẩn, chẳng hạn như ợ nóng, hút thuốc hoặc sử dụng quá nhiều rượu.

Viêm thanh quản uống thuốc gì?

• Kháng sinh. Trong hầu hết các trường hợp viêm thanh quản, một loại kháng sinh sẽ không có tác dụng gì vì nguyên nhân thường là do virus. Nhưng nếu bạn bị nhiễm vi khuẩn, bác sĩ có thể khuyên dùng kháng sinh.
• Corticosteroid. Đôi khi corticosteroid có thể giúp giảm viêm dây thanh âm. Tuy nhiên, phương pháp điều trị này chỉ được sử dụng khi có nhu cầu cấp thiết để điều trị viêm thanh quản – ví dụ, khi bạn cần sử dụng giọng hát của mình để hát hoặc phát biểu hoặc trình bày bằng miệng, hoặc trong một số trường hợp khi trẻ nhỏ bị viêm thanh quản bạch hầu.

Mẹo khắc phục viêm dây thanh quản tại nhà

Một số phương pháp chăm sóc cá nhân và điều trị tại nhà có thể làm giảm các triệu chứng viêm thanh quản và giảm căng thẳng cho giọng nói:

• Hít thở không khí ẩm. Sử dụng máy tạo độ ẩm để giữ không khí trong nhà hoặc văn phòng của bạn ẩm ướt. Hít hơi nước từ bát bằng nước nóng hoặc tắm nước nóng.
• Hạn chế nói nhiều, hát to. Nếu bạn cần nói chuyện với các nhóm lớn, hãy thử sử dụng micrô hoặc loa.
• Uống nhiều nước để tránh mất nước (tránh rượu và caffeine).
• Tránh thuốc thông mũi. Những loại thuốc này có thể làm khô cổ họng.

Cách phòng tránh viêm thanh quản

• Không hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc. Khói làm khô cổ họng và kích thích dây thanh âm.
• Hạn chế uống đồ uống có cồn và caffeine.
• Uống nhiều nước. Chất lỏng giúp giữ một lượng nhỏ chất nhầy trong cổ họng
• Tránh ăn thức ăn cay. Thực phẩm cay có thể khiến axit dạ dày đi vào cổ họng hoặc thực quản, gây ra chứng ợ nóng hoặc trào ngược dạ dày thực quản.
• Chế độ ăn uống của người bị viêm thanh quản cần bổ sung thêm ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau quả. Những thực phẩm này chứa vitamin A, E và C, và giúp giữ cho màng nhầy niêm mạc cổ họng khỏe mạnh.
• Tránh hắng giọng. Điều này gây hại nhiều hơn là tốt, vì nó gây ra sự rung động bất thường của dây thanh âm và làm tăng viêm
• Rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc với những người bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, chẳng hạn như cảm lạnh.

Trên đây là một số thông tin về bệnh viêm thanh quản. Đây không phải là bệnh quá nguy hiểm những việc nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh giúp bạn bảo vệ sức khỏe tốt hơn, nhất là giọng nói của mình.